Stasys Eidrigevičius !Reakcje

Stasys Eidrigevičius !Reakcje. Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki (27 stycznia – 11 kwietnia 2023).
Kuratorzy: Jūratė Čerškutė, Ignacy Eidrigevičius (syn artysty)
Pod honorowym patronatem Jego Ekscelencji Eduardasa Borisovasa – Ambasadora Republiki Litewskiej w Polsce

W największej sali wisi 8 wielkoformatowych prac z lat 80. i 90. Po lewej te wcześniejsze, wykonane węglem i pastelami na papierze.

W tej samej sali pastele na płótnie z 2022 r. Drugi od prawej – Krzyk, reprodukowany na plakacie  promującym wystawę.

Powyżej i obok fotografie z cyklu Przy oknie z lat 2000 – 2001. W moim odbiorze są one rodzajem performance’ów.

W czasie pandemii Eidrigevičius widział w lekarzach w ochronnych ubraniach niejako ucieleśnienie swoich modeli sprzed 20 lat…

Można powiedzieć, że jest to artystyczny portret Stasysa Eidrigevičiusa – malarza, grafika i fotografa, pół Litwina, pół Polaka, urodzonego i wykształconego na Liwie, od 1980 r. mieszkającego w Warszawie. Uznanego na świecie artysty – nagradzanego w wielu międzynarodowych konkursach; jego prace znajdują się w zbiorach muzeów narodowych; w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Szczecinie; w Muzeum Plakatu w Wilanowie, British Museum w Londynie, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, National Library w Waszyngtonie, Creation Gallery w Tokio, Muzeum Watykańskim w Rzymie oraz w prywatnych kolekcjach na całym świecie.

Instalacja Flaga. W rozumieniu Stasysa, „szycie flagi jest symbolem niepodległości i państwowości oraz przypomina, że…

… własne państwo, wolność i demokrację trzeba nieustannie zszywać, tworzyć, a przeciwności można pokonać jedynie w jedności”.

Rzeźba Pałac. Eidrigevičius swobodnie porusza się w różnych formach sztuki i chętnie je łączy. W tle cykl fotografii Przy oknie.

 

Kolaż List. Pośrodku jest oko. Wieloznaczna metafora, ale czytelna już tylko dla tych, którzy pamiętają listy wysyłane w kopertach.

Zajmująca trzy sale ekspozycja Stasys Eidrigevičius !Reakcje obejmuje najwcześniejsze prace, będące miniaturowymi temperami namalowanymi pędzelkiem na czarnym papierze, które Eidrigevičius stworzył jeszcze na Litwie; osiem wielkoformatowych prac, ilustracje do książek, wspomniane fotografie performance’m podszyte, kolaże, plakaty do Wujaszka Wani Czechowa w Teatrze Powszechnym w Warszawie i do filmu Andrieja Tarkowskiego Zwierciadło, instalację, rzeźbę, po ostatnie pastele z 2022 roku.

Powyżej umieszczona w westybulu kronika, składająca się z kartek wyrwanych z notatników Eidrigevičiusa, obejmująca lata 1973 – 1922, czyli jego działalność artystyczną między 24 a 73 rokiem życia. !Reakcje nie są jednak retrospektywą, a jedynie wyznaczają linię łączącą najstarsze i najnowsze prace artysty. A godną ku temu okazją jest zbliżający się złoty jubileusz. W 2023 roku przypada 50. rocznica ukończenia przez Eidrigevičiusa Instytutu Sztuki w Wilnie (obecna nazwa: Akademia Sztuk Pięknych w Wilnie) i jego decyzji o wyborze drogi zawodowej.

Wkrótce po otwarciu ekspozycji można ją było oglądać w towarzystwie Stasysa i Ignacego Eidrigevičiusów, czyli bohatera wystawy i jej kuratora, a zarazem ojca i syna. !Reakcje potrwają w Zachęcie do 11 kwietnia 2023 i niewykluczone, że zwiedzanie z Eidrigevičiusami zostanie powtórzone. W planie są też inne powiązane z osobą Stasysa wydarzenia. Zainteresowani niech śledzą informacje na stronie internetowej galerii Zachęta.