Pianoforte z Golden Reel Award

Pianoforte, reżyseria Jakub Piątek. Film dokumentalny o XVIII Konkursie Chopinowskim w 2021 roku ukazany przez pryzmat marzeń, oczekiwań i przeżyć kilkorga uczestników.
Golden Reel Award 2024 w kategorii najlepszy montaż muzyczny.

Kiedy oglądałam ten znakomity dokument, byłam pełna podziwu dla doskonałego montażu. I to nie tylko muzycznego – nagrodzonego niedawno prestiżową amerykańską nagrodą – rzeczywiście fenomenalnego. Montaż fragmentu, w którego ścieżce dźwiękowej brzmi Koncert e-moll to majstersztyk! Ale również w warstwie dramaturgicznej i psychologicznej. To, że ten film się tak dobrze ogląda, jest zasługą perfekcyjnego zmontowania.

Od lewej Alexander Gadjiev, II nagroda, Leonora Armellini, V nagroda – dwoje z kilkorga głównych bohaterów dokumentu Pianoforte z Kyohei Soritą – II nagroda ex aequo z Gadjievem i Aimi Kobayashi – IV nagroda. Fot. Darek Golik/materiał prasowy Against Gravity

Twórcy filmu wybrali kilkanaścioro pianistów zakwalifikowanych do XVIII Konkursu Chopinowskiego i towarzyszyli im z kamerą. Zawarli z nimi niepisaną umowę, w której postawili sprawę jasno; interesują nas wasze przeżycia, motywacje, aspiracje itd. Wy jako pianiści, a nie to, jak daleko dojdziecie w konkursie.
Filmowano bohaterów filmu w ich rodzinnych domach; w trakcie lekcji z profesorami; na lotnisku w Warszawie; w pokojach hotelowych i w ćwiczeniówkach Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina; na korytarzach Filharmonii Narodowej, tuż przed wyjściem na estradę i bezpośrednio po zakończeniu występu; pokazywano jak rozładowują to niebotyczne napięcie; ujawniano rozgoryczenie niezadowolonych ze swoich występów i podglądano jak spędzają wolny czas między kolejnymi etapami ci, którzy przechodzili dalej.

Nietrudno się domyśleć, że nakręcono dziesiątki godzin. Pianoforte trwa półtorej godziny, dokładnie 89 minut. Tym większy szacunek dla pracy włożonej w montaż.
Spośród wybranych pianistów kilkoro weszło do finałowej dwunastki, a troje otrzymało główne nagrody, których jest sześć. I tylko tej szóstce przysługuje tytuł laureata Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, będący trampoliną na estrady koncertowe.
Na ekranie pojawiają się przez chwilę Bruce (Xiaoyu) Liu (triumfator XVIII konkursu) i Martín García García (III nagroda). Chociaż nie byli bohaterami tego dokumentu – nie mogło ich zabraknąć w tym filmie.

Marcin Wieczorek w dokumencie Jakuba Piątka.
Fot. Darek Golik/materiał prasowy Against Gravity

Na mnie największe wrażenie zrobiło czworo bohaterów Pianoforte: Marcin Wieczorek, który zrezygnował z udziału, mimo że został zakwalifikowany do drugiego etapu; Francuzka (nazwisko wypadło mi z pamięci) świadoma swoich mocnych i słabszych stron, zdecydowana przeciwniczka konkursów muzycznych, zaszła dalej niż Wieczorek, ale do finału się nie dostała oraz dwoje najmłodszych uczestników, siedemnastolatków – Rosjanka Eva Gevorgyan i Chińczyk Hao Rao, którzy znaleźli się w finałowej dwunastce, lecz głównych nagród im nie przyznano. O ile Polak i Francuzka umknęli mi w trakcie trwania konkursu, Rosjankę i Chińczyka doskonale pamiętam. Słyszałam grających obojga we wszystkich czterech etapach.

To, co mnie bodaj najbardziej uderzyło – to różnica z jaką pedagożki siedemnastolatków traktowały swoich wychowanków. Zrobiło mi się bardzo żal Evy Gevorgyan, wręcz tresowanej przez swoją profesorkę, która widziała Evę na podium, i sprawiała wrażenie, że wzięła to sobie za punkt honoru. Poskutkowało to dla Gevorgyan bolesnym przeżywaniem nieotrzymania żadnej z nagród głównych.
Jakże inny, pełen zrozumienia, ciepła i czułości był stosunek do Hao Rao jego nauczycielki. Ta Chinka wzbudziła moją sympatię. Wypowiada się też w filmie. Sama również przygotowywała się do Konkursu Chopinowskiego; nauczyła się wymaganych utworów, ale jak się przyznała, zabrakło jej cierpliwości do szlifowania detali i nie stanęła do konkursu.

Hao Rao w filmie dokumentalnym Pianoforte.
Fot. Darek Golik/Materiał prasowy Against Gravity

Pianoforte, reż. Jakub Piątek.
Fot. Darek Golik/Materiał prasowy Against Gravity

Podoba mi się zakończenie, które w napisach mówi o planach niektórych bohaterów Pianoforte. Hao Rao przygotowuje się do XIX Konkursu w 2025 roku. Marcin Wieczorek zakłada prywatną szkołę muzyczną. A Francuzka na 90 procent nie weźmie udziału w XIX Konkursie. Rozczula to 10 procent, które jednak pozostawia sobie na zmianę decyzji.
Gorąco polecam ten świetny dokument.

Relacja z XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka w Warszawie w 2021 r.