Na rauszu – recenzja
Na rauszu – recenzja
Na rauszu Thomasa Vinterberga – triumfator rozdania nagród Europejskiej Akademii Filmowej w 2020 r. (najlepsze: film, reżyseria, scenariusz i aktor); Cezar, BAFTA i Oscar dla najlepszego filmu zagranicznego, a także nominacja do Złotego Globu w tej samej kategorii, trzy inne nominacje do nagród BAFTA i druga do Oscara.
Widziałam Na rauszu, gdy miał na koncie tylko nagrody Europejskiej Akademii Filmowej. Gdyby nie one, nie obejrzałabym wówczas tego filmu. Temat mnie nie pociągał. Bohaterowie Na rauszu, czterej mężczyźni około pięćdziesiątki, sprawdzają na sobie teorię norweskiego psychiatry Finna Skårderuda, według której alkohol w małych dawkach poprawia samopoczucie, dodaje pewności siebie i zwiększa kreatywność. Piją tylko w godzinach pracy, jak Hemingway. Z tym, że są nauczycielami w szkole średniej. Gdy na początku eksperymentu poziom alkoholu we krwi wynosi pół promila, czują się rzeczywiście lepiej. Decydują się więc „wrzucić wyższy bieg”…
Na rauszu – trunkowy kwartet, od lewej: Lars Ranthe (tyłem), Thomas Bo Larsen, Mads Mikkelsen, Magnus Millang. Fot. Henrik Ohsten
Mads Mikkelsen gra nauczyciela historii, którego lekcje prowadzone pod wpływem robiły furorę. Fot. Henrik Ohsten
Byłam przekonana, że historia opowiadana w Na rauszu w ogóle mnie nie wciągnie, a wciągnęła i stało się to bardzo szybko. Film Vinterberga jest o tym, jak się wpada w alkoholizm, ale poprzestanie na tym stwierdzeniu byłoby uproszczeniem. Reżyser nie ukrywa, że pierwotnie zamierzał złożyć hołd alkoholowi, który podkręca rozmowę, uwalnia skrywane emocje, przełamuje lody, skłania do pójścia z kimś do łóżka, a nawet podejmowania decyzji wpływających na losy świata; przykład Winston Churchill. Później doszedł do wniosku, że ciekawsze będzie ukazanie tego drugiego oblicza alkoholu. Eksperyment doprowadza do śmierci jednego z bohaterów.
Paradoksalnie, film rozbudza apetyt na życie, wskazuje na wagę przyjaźni. W trunkowy wątek Vinterberg umiejętnie wplótł chwytające za serce epizody ukazujące ludzkie odruchy, a mówiąc górnolotnie, człowieczeństwo. Stopklatka w ostatniej scenie zyskuje rangę symbolu.
Na pierwszym planie Mads Mikkelsen, fot. Henrik Ohsten. W Danii największy wzrost spożycia alkoholu notuje się wśród młodzieży do 18 roku życia i nie różni się on znacząco od wskaźników w innych krajach europejskich.
Siłę przekazu Na rauszu zawdzięcza doskonałemu aktorstwu. Główną rolę gra wybitny, duński aktor Mads Mikkelsen, znany szerzej z roli czarnego charakteru w Casino Royale (z cyklu o Jamesie Bondzie) i roli Tristana w superprodukcji Król Artur, a także z filmów swojej rodzimej kinematografii – Jabłek Adama Andersa Thomasa Jensena i Polowania Thomasa Vinterberga. Za rolę nauczyciela niesłusznie podejrzewanego o pedofilię w tym ostatnim dostał nagrodę na festiwalu w Cannes w 2012 r. oraz duńską nagrodę Bodil. Kreację w Na rauszu doceniła Europejska Akademia Filmowa, przyznając mu nagrodę dla najlepszego aktora europejskiego w 2020 r.
W pozostałych rolach przyjaciół uczestniczących w eksperymencie występują duńscy aktorzy filmowi i telewizyjni: Magnus Millang – który jest również komikiem, scenarzystą i reżyserem (aparycją przypomina Arkadiusza Jakubika), Thomas Bo Larsen i Lars Ranthe.
W zakończeniu wykorzystano taneczne umiejętności Madsa Mikkelsena, który zanim został aktorem, był przez osiem lat profesjonalnym tancerzem.
To wybitny film.