Multimedialne coś 15. Era Schaeffera

Multimedialne coś 15. Era Schaeffera. 6 listopada 2023 r. w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, w ramach corocznego spotkania entuzjastów twórczości Bogusława Schaeffera, organizowanego przez Fundację Przyjaciół Sztuk Area Porta, odbyło się wydarzenie artystyczne, które wyreżyserowała na podstawie napisanego przez siebie scenariusza Magdalena Piekorz. Magdalena z twórczością Schaeffera jest za pan brat nie od dziś. Była widzem wszystkich jego głośnych sztuk teatralnych, zaczytywała się w jego esejach na temat sztuki i roli artysty w świecie. Z fundacją Area Porta już wcześniej współpracowała. Razem z Januszem Radkiem w ramach Ery Schaeffera w 2018 r. zrealizowali spektakl Schaeffer – Norwid – dialog światów, w którym utwory Norwida przeplatały się z tekstami Schaeffera. Janusz Radek napisał muzykę do tamtego przedstawienia. Jak słyszałam, było ono bardzo udane. Radek został zaproszony również do Multimedialnego czegoś. Ten tytuł reżyserka zaczerpnęła z twórczości Schaeffera. To jest jego sformułowanie. Owo „coś” odnosi się czegoś najważniejszego w sztuce. Żeby artysta wyszedł na scenę – musi mieć coś istotnego do przekazania. Podobnie pisarz zabierający się do napisania książki, malarz zaczynający malować obraz itd., itd.

Multimedialne coś w Zachęcie było poniekąd happeningiem. Nie do końca, bo Magdalena Piekorz uważa, że improwizacja w sztuce musi być po części zarysowana, żeby nie doszło do chaosu.
Aktorzy, wśród nich również Janusz Radek, ucharakteryzowani na mimów, witali widzów już od wejścia do Zachęty. Towarzyszyli im na dość długiej drodze wiodącej po schodach do przestrzeni, w której urządzono salę widowiskową. Na jej ścianach i suficie wyświetlały się rotacyjnie partytury Schaeffera. Scenografia, kostiumy i makijaże – wszystko w czerni i bieli – były tak oświetlane, że wytworzyła się atmosfera mająca w sobie coś z kina noir. Zew filmowca w wypadku Magdaleny Piekorz jest jak najbardziej naturalny.
Aktorzy zwracali się do widzów, kierując pod ich adresem pytania; co myślą o sztuce, jak ją postrzegają, co błędnie przyjmuje się za sztukę itp., ale nie domagali się odpowiedzi, były to pytania retoryczne.

Ten słowno-muzyczny spektakl został skompilowany nie tylko z cytatów pochodzących ze sztuk czy wypowiedzi Schaeffera (w tym miejscu warto przypomnieć, że był on znany z poczucia humoru, zaprawianego ironią), ale też z jego twórczości kompozytorskiej.
Reżyserka we współpracy z Krystyną Gierłowską – dyrektor Fundacji Area Porta, oprócz aktorów, zaprosiły do udziału muzyków z bliskich nam i bardzo odległych zakątków świata, wirtuozów mało znanych czy wręcz nieoczywistych instrumentów. Takie było od początku założenie Krystyny Gierłowskiej i nieżyjącego już aktora Marka Frąckowiaka – twórców Fundacji Area Porta – żeby spotykać ze sobą artystów mających podobny stosunek do sztuki, a dzięki temu, że pochodzą z różnych kręgów kulturowych, dawać jej nowy oddech.