Moniuszko Flis Europa Galante Fabio Biondi

«Moniuszko Flis Europa Galante Fabio Biondi» to kolejna z serii moniuszkowskich płyt Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, przygotowanej z okazji roku kompozytora (2019). Po Halce Fabio Biondi sięgnął po Flisa, skomponowanego wkrótce po premierze Halki warszawskiej. Płyta NIFC-u została nagrana podczas ostatniego Festiwalu Chopin i jego Europa. Sesję nagraniową zwieńczył koncert w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej 16 sierpnia 2019 r.
Byłam wówczas na zasceniu Teatru Wielkiego, gdzie odbyło się to wyjątkowe wykonanie na instrumentach z czasów Moniuszki, ale doceniłam je dopiero po wysłuchaniu płyty.

Większość dzisiejszej publiczności i recenzentów nie znała Flisa. Ostatnie dwa wykonania przed rokiem Moniuszki zdarzyły się na przełomie XX i XXI wieku. Przy czym jedno było jednorazowe i koncertowe – Łukasz Borowicz zainaugurował Flisem kolejny sezon ówczesnej Polskiej Orkiestry Radiowej. Dopiero w 2019 r., w dwusetletnią rocznicę urodzin kompozytora, wystawili go studenci Akademii Muzycznej w Łodzi, a Michał Znaniecki przygotował adaptację dla dzieci w Warszawskiej Operze Kameralnej.
Poprzednie nagranie powstało z górą pół wieku temu, w 1962 r. W znakomitej obsadzie – ze Słonicką, Ładyszem, Paprockim i Hiolskim, ale któż jeszcze ma tę analogową płytę? Nie mówiąc o gramofonie. Na dobrą sprawę, dzięki nowemu CD Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, a w istocie dzięki Biondiemu, który jest gorącym orędownikiem Moniuszki, dopiero teraz można zapoznać się z Flisem.

Jaką operą jest ta jednoaktówka? Uwertury słucha się z satysfakcją. Poza Dumką Zosi nie ma większych partii solowych, przeważają śpiewane dialogi. Krytycy współcześni Moniuszce zarzucali mu „poważną wręcz nadmiernie dramatyczną muzykę”, ich zdaniem, niepasującą do prościutkiego tematu Flisa. Zależy jak na to spojrzeć. Moniuszko miał ambicję, żeby po sukcesie Halki potwierdzić swoją umiejętność komponowania oper.
Wisła na wysokości Warszawy, gdzie toczy się akcja, w czasach moniuszkowskich była spławna i żeglowna. Zdarzało się w czasie burz, że piętrzyła się w wysokie fale. To dało Moniuszce impuls do „odmalowania” w uwerturze grozy żywiołu. Libretto jest cieniutkie, lecz kiedy powstało, było na czasie. Wpisywało się w modny wówczas nurt dramatu ludowego. Dziś to ramotka, ale urocza! Z happy endem. W takich wypadkach wszystko zależy od wykonawców, którzy mogą utwór pogrążyć albo wprost przeciwnie – wysoko wywindować.

Fabio Biondi i jego Europa Galante to gwarancja najwyższej jakości. Zaproszeni soliści nie zawiedli. Ewa Tracz z uczuciem zaśpiewała partię Zosi zakochanej we flisaku Franku. Partię Franka odwzajemniającego miłość Zosi, z nienaganną dykcją, jakby był Polakiem, wykonał brazylijski tenor Mathesus Pompeu. Pompeu zachwycił mnie jako Jontek w Halce przygotowanej przez Biondiego. W roli Franka spełnił pokładane w nim nadzieje (myślę, że nie tylko moje). Pięknie brzmi w partii dawnego żołnierza niezawodny Wojtek Gierlach. W komiczną rolę fryzjerczyka Jakuba, wchodzącego w paradę Zosi i Frankowi, wcielił się Mariusz Godlewski, który w moim odbiorze budzi sympatię. Ale to już konsekwencja ciepło brzmiącej barwy głosu Godlewskiego. Bez zarzutu wywiązali się ze swoich ról dwaj pozostali wykonawcy: Aleksander Teliga i Paweł Cichoński.

Sesję nagraniową zwieńczył koncert w ramach Festiwalu Chopin i jego Europa, 16 sierpnia 2019 r.

Jedyna krytyczna uwaga, jaką mam, to dykcja chóru. Skądinąd dobrego, Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej, jednak bez tekstu libretta przed oczami trudno jest miejscami zrozumieć, o czym on śpiewa. Ale to tylko niewielka rysa na perełce, którą jest ten krążek.

Moniuszko Flis Europa Galante Fabio Biondi ©2019, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina

Inne opery Moniuszki pod dyrekcją Fabia Biondiego:

Halka we włoskiej wersji językowej (2018)

Hrabina (2020)

Verbum nobile (2021)

Widma, Nijoła (2022)